In Nederland hebben we een sociaal zekerheidstelsel. Dit is gebaseerd op solidariteit. Als collectief zorgen we voor alle Nederlanders. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij werkloosheid, ziekte of arbeidsongeschiktheid. Door dit stelsel worden deze mensen (tijdelijk) geholpen om verdere financiële problemen te voorkomen.
Sociale zekerheid
De sociale zekerheid wordt op verschillende manieren aangeboden. Namelijk:
- Sociale voorzieningen
- Sociale verzekeringen (volks- en werknemersverzekeringen)
Het verschil tussen die twee, is dat het Rijk de voorzieningen betaalt. Voor de sociale verzekeringen moet over het algemeen een premie betaald worden.
Op deze pagina zullen we de sociale voorzieningen en verzekeringen kort bespreken.
Sociale voorzieningen
De sociale voorzieningen worden gefinancierd door het Rijk.
Participatiewet
Met de participatiewet kunnen mensen die graag willen werken, maar moeite hebben met het vinden van werk geholpen worden. Dit kan zijn door bijvoorbeeld een lichamelijke of geestelijke beperking. Middels de participatiewet, krijgen deze mensen ook een kans om mee te doen op de arbeidsmarkt.
Verder zorgt deze wet ervoor dat mensen met te weinig inkomen voor levensonderhoud financiële bijstand krijgen. Deze wet stond voorheen bekend als de Wet werk en bijstand (WWB).
Voor meer informatie over de participatiewet en de aanvraag daarvan, kan je terecht bij het UWV.
IOAW
De wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW) helpt ouderen (geboren voor 1965) die werkloos zijn. Bij een groot genoeg arbeidsverleden heb je aanspraak op deze uitkering, als de WW uitkering eindigt. Met de IOAW uitkering wordt je uitkering aangevuld tot bijstandsniveau.
Voor meer informatie over de IOAW kan je terecht bij de gemeente.
IOAZ
De wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ) helpt zelfstandigen ouderen met onvoldoende inkomen financieel. Dit kan door werkloosheid of een arbeidsbeperking komen.
Voor meer informatie over de IOAZ kan je terecht bij de gemeente.
TW
De Toeslagenwet (TW) vult je inkomen aan tot het sociaal minimum als je een uitkering ontvangt. Dit kan zijn als je werkloos, arbeidsongeschikt of langdurig ziek bent.
Voor meer informatie over de TW en de aanvraag daarvan, kan je terecht bij het UWV.
Volksverzekeringen
Volksverzekeringen gelden voor vrijwel iedereen die woont of werkt in Nederland. Deze worden betaald via belastingen en inkomensafhankelijke premies. Dit is ook de manier waarop de zorgverzekering voor het grootste gedeelte betaald wordt.
Wlz
De Wet langdurige zorg (Wlz) is er voor mensen die intensieve zorg nodig hebben. Dit zijn bijvoorbeeld chronisch zieken, die begeleiding, verblijf, verpleging of hulpmiddelen nodig hebben.
Per 1 januari 2015 verving de Wlz enkele delen van de AWBZ. Andere delen van de AWBZ zijn verplaatst naar de Zorgverzekeringswet (Zvw) en Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo).
Aanvraag voor de Wlz loopt via het CIZ.
AOW
Via de Algemene Ouderdomswet (AOW) krijgen ouderen die de pensioenleeftijd behaald hebben een pensioensuitkering. De premie hiervoor betaal je via de inkomstenbelasting.
Voor meer informatie over de AOW en de aanvraag daarvan, kan je terecht bij de SVB.
Anw
De Algemene nabestaandenwet (Anw) regelt de uitkering voor mensen van wie de partner overleden is. Bij het overlijden van de partner kan namelijk een substantieel deel van het loon wegvallen. Om dit op te pakken, is er de Anw.
Voor meer informatie over de Anw en de aanvraag daarvan, kan je terecht bij de SVB.
AKW
De Algemene Kinderbijslagwet (AKW) is formeel een volksverzekering. Maar omdat deze door algemene middelen wordt gefinancierd, wordt die vaak ook gerekend tot sociale voorzieningen.
De AKW is er voor mensen met kinderen, waarvan de kinderen naar school gaan, werkloos of arbeidsongeschikt zijn. De AKW helpt met de levenskosten van de kinderen.
Voor meer informatie over de AKW en de aanvraag daarvan, kan je terecht bij de SVB.
Wajong
De Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten (Wajong 2015) is er voor de mensen die voor hun zeventiende verjaardag arbeidsongeschikt is, en dat op zijn achttiende nog steeds is. Ook is de Wajong er voor mensen die arbeidsongeschikt worden tijdens hun studie.
Voor meer informatie over de Wajong en de aanvraag daarvan, kan je terecht bij het UWV.
Werknemersverzekeringen
De werknemersverzekeringen zijn er voor werknemers. De premie wordt ingehouden op het loon door de werkgever.
WIA
De Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) geeft mensen die (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt zijn geworden een uitkering. De uitkering zal betaald worden na de wettelijke loondoorbetalingstermijn.
De WIA is de opvolger van de WAO. De WAO blijft nog wel gelden voor mensen die voor 1 januari 2004 arbeidsongeschikt werden.
Voor meer informatie over de WIA en de aanvraag daarvan, kan je terecht bij het UWV.
WAO
De Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO) lijkt veel op de WIA. Via de WAO kan je recht hebben op een uitkering als je voor 1 januari 2004 arbeidsongeschikt geraakt bent.
Voor meer informatie over de WAO en de aanvraag daarvan, kan je terecht bij het UWV.
WW
De Werkloosheidwet (WW) is er voor de werknemers die hun baan verliezen. De uitkering hiervan is afhankelijk van vele factoren. De belangrijkste waarschijnlijk het aantal dienstjaren.
Voor meer informatie over de WW en de aanvraag daarvan, kan je terecht bij het UWV.
ZW
De Ziektewet (ZW) is er voor de werknemers die ziek zijn, en geen recht meer hebben op doorbetaling van loon. Ook als je geen werkgever meer hebt, kan je aanspraak maken op de ZW.
Voor meer informatie over de ZW en de aanvraag daarvan, kan je terecht bij het UWV.
Caribische deel
Ook in het Caribische deel van Nederland gelden sociale voorzieningen, volks- en werknemersverzekeringen.
Een sociale voorziening in het Caribische deel van Nederland is onder meer:
- Onderstand
Volksverzekeringen in het Caribische deel van Nederland zijn:
- Algemene Ouderdomsverzekering (AOV)
- Algemene Weduwen- en Wezenverzekering (AWW)
- Zorgverzekering Caribisch Nederland
Werknemersverzekeringen in het Caribische deel van Nederland zijn onder meer:
- Wet ziekteverzekering BES (ZV)
- Cessantiawet BES
- Wet ongevallenverzekering BES (OV)